19 bruinvissen in september weekend

Tijdens de afgelopen monitoringstrip op 21-22 september jl zijn er 19 bruinvissen waargenomen tijdens de oversteek van Hoek van Holland naar Harwich (UK) en terug.

Aan boord van de Stena Britannica werden er elf bruinvissen waargenomen en op de terugweg met de Hollandica nog eens negen. De weersomstandigheden waren redelijk (Bft 4). Dit brengt het totaal voor 2019 op 131 bruinvissen. Dit is fors minder dan het recordjaar 2018 toen de teller in september al op 413 stond.

Hieronder de blog van deze trip:

21-22 september 2019, Door het oog van de naald

Dat het weer alle tellingen domineert, mag geen verrassing meer heten. Des te fijner was het dat de voorspellingen voor het vorige weekeinde bijna perfect waren. Helaas was het een onverwachtse factor die bepaalde dat de Stena telling moest worden uitgesteld: er was namelijk geen middagafvaart vanuit Hoek van Holland! Dit weekeind moest het dan gebeuren met middelmatige weersomstandigheden.

Het is nog steeds erg wennen om op de Stena Britannica naar Engeland te varen en niet op de Hollandica. Stena Line heeft vanwege onderhoudswerkzaamheden de veerboten tijdelijk omgedraaid. Tot en met de zomer van 2020 zal dit dus nog stand houden. De windsnelheid is met 4 Bft. aan de harde kant om waarnemingen uit te voeren. Gelukkig komt de wind uit het Oosten en varen we met de golfrichting mee. Dit zal in ieder geval helpen met het waarnemen. Vandaag en morgen observeer ik met Samantha die wel bekend is met de Stena Line surveys.

Meteen na vertrek is duidelijk dat er een hoop leven in dit gebied te vinden is. Sterke getijdenstromingen zorgen voor een hoop activiteit en vogelleven. We kunnen ons alleen maar voorstellen wat er onder het water gebeurt. Nog voordat we officieel zijn begonnen zien we twee bruinvissen aan de strandkant van de strekdam bij Hoek van Holland.

Een grote jager valt de foeragerende meeuwen in de getijdennaad lastig. Deze grote, donkere ‘piraat’ van de Noordzee is één van mijn favoriete zeevogels. Ze zijn momenteel bezig met de trek naar het zuiden. Veel tijd om te kijken krijg ik niet, omdat er weer een tweetal bruinvissen passeren. Hoewel we tegen het licht in kijken zijn de dieren vanwege hun actieve gedrag aan het oppervlakte goed waar te nemen. Een uurtje later zie ik een bekend object aan ons voorbij komen: de Ark van Noach. Deze replica duikt zo nu en dan op in mijn leven. Ditmaal dus op zee. Ik moet toegeven dat hij er nietig uitziet vanuit ons observatiepunt.

De ark in zijn natuurlijke elemen

Plots schiet er iets met hoge snelheid door het water recht voor onze boeg. Even is er wat opwinding, omdat het dier met zo veel snelheid door het water vliegt dat het bijna geen bruinvis kan zijn. Na een paar momenten van opwinding blijkt dit wel zo te zijn. Een drietal bruinvissen zet het op een zwemmen om voor ons weg te komen. Na deze waarneming blijft het stil. Erg stil. De laatste drie uur lijkt de zee wel dood. De enig tekenen van leven die ik zie zijn drie noordse stormvogels, één jan-van-gent en een kleine jager. Net wanneer we de Stour rivier invaren zie ik een meeuw in de schemer ergens aan pikken. Een dode bruinvis drijft aan ons voorbij. Nog steeds geen teken van leven, maar wel een waarneming.

De één zijn dood…

Wanneer we aan het afmeren zijn, krijgen we het bericht dat er vanochtend ten hoogte van Hoek van Holland een grote groep tuimelaars is gezien. Dit alles een paar uur voordat wij daar waren. Zulke groepen tuimelaars ongeveer één keer per jaar langs de kust gezien en zijn liften vaak mee met vissersschepen. Deze dieren zijn waarschijnlijk onderweg. Een kleine kans dus dat we ze morgen op de terugweg zullen zien, maar wie weet.

Het weer ziet er deze zondagochtend boven verwachting goed uit. Samantha en ik besluiten een ochtendwandeling te maken in Harwich. Hier stijgt de rode zon bijna op uit de zee wanneer we iets zien liggen: een dode bruinvis. Mijn foto’s bevestigen dat het om dezelfde gaat die we gisteren in het water hebben zien drijven.

Dood en dan nog gestrand.

Eenmaal aan boord is het weer prima. Helaas bevestigen de waarnemingen van het eerste deel van de trip vandaag de leegte van gisteren. De eerste drie uur zien we niets. Er is gelukkig wel wat meer vogelleven dan gisteren. Zware en grote zee-eenden worden gezien aan de Britse kant. Hierna volgen een paar gebieden met redelijk wat jan van genten en noordse stormvogels. Wanneer ik er één volg, valt mijn oog op een klein, slank donker vogeltje, wat net over de golven scheert. Een stormvogeltje! Dit is de tweede die ik ooit zie in dit deel van de Noordzee. Het blijkt nog een vaal stormvogeltje te zijn: mijn eerste in Nederland. Ook zijn de grote jagers weer van de partij.

Twee jan van genten in hun 4e levensjaar (te zien aan de laatste ‘losse’ zwarte veren in de vleugels)

Wanneer de het middelpunt van de overtocht passeren, valt de wind bijna volledig stil. De omstandigheden om bruinvissen waar te nemen zijn nu erg goed. Jammerlijk genoeg zijn er geen bruinvissen om waar te nemen. Ik had ze hier wel verwacht. De eerste bruinvis van de dag is wederom een dode, waar een noordse stormvogel in zit te pikken. De eerste levende bruinvissen laten niet lang op zich wachten. Mondjesmaat druppelen er wat waarnemingen binnen. Aantallen die we hadden verwacht blijven uit. Gelukkig kunnen we stellen dat het ligt aan de afwezigheid van de dieren en niet de waarneembaarheid.

Net voordat we de Hoek van Holland binnenvaren volgen er nog wat waarnemingen. Ik zie dat er regen op komst is. Dit gaat gepaard met harde wind. We zijn wat dat betreft door het oog van de naald gekropen en precies op het goede moment door een rustige periode van drie uur gevaren. Gisteren hebben we elf bruinvissen gespot. Met de acht van vandaag maakt dat negentien. Een redelijke score. Meer zat er niet in het vat vandaag. Qua vogels kunnen we terugkijken op een divers en interessante trip. Benieuwd wat volgende maand op zal leveren.

Ernst Schrijver