Gaat het nu goed of slecht met de bruinvis in de Noordzee?

Afgelopen maanden kwamen er vanuit Duitse en Nederlandse bruinvisonderzoeken twee, op het oog, verschillende conclusies over het aantal bruinvissen in de Noordzee. Hoe kan dat?

Moeder bruinvis met kalf (foto. F. Zanderink)

Op 07 januari 2021 werd het rapport “Harbor porpoises (Phocoena phocoena) on the decline in the German North Sea” van Duitse onderzoekers van de Universiteit voor Diergeneeskunde in Hannover gepubliceerd in het vakblad “Frontiers in Marine Science”. Hierin is de conclusie dat het in de Duitse Noordzee erg slecht gaat met de bruinvis! Het aantal bruinvissen is over de periode 2006-2019 flink gedaald met 1,79 % per jaar. Dit rapport kwam ook in het nieuwsbericht van de Duitse “Tagesschau” terecht: https://www.tagesschau.de/inland/schweinswale-nordsee-101.html

Drie bruinvissen, met in het midden een kalf. (T. de Haan)

Eind november 2020 kwamen de monitoringscijfers van Nederland naar buiten over het aantal bruinvissen in de Nederlandse Noordzee tussen 1991 en 2019. Deze gaven een flinke stijging van het aantal bruinvissen weer. En mede daardoor kreeg de status van deze walvisachtige het predicaat “gunstig”.

Op zich zullen de Duitse en de Nederlandse cijfers zeker kloppen, daar hebben we alle vertrouwen in. Wij zagen als Stichting Rugvin in de periode 2005 -2019 zelf ook een flinke stijging, met uitzondering van het jaar 2019. Echter, nu komen er vlak achter elkaar twee berichten naar buiten die elkaar min of meer tegenspreken: 1) het gaat goed met de bruinvis in de Nederlandse Noordzee en 2) het gaat slecht met de bruinvis in de aangrenzende Duitse Noordzee. Het Duitse Noordzeedeel grenst aan het Nederlandse deel en behelst dezelfde populatie bruinvissen. Voor een bruinvis zijn er geen grenzen in de Noordzee. Zie ook het WWF/Rugvin bruinvisdocument.

Begrijpelijk is dat, door de verplichtingen binnen de EU, iedere lidstaat de bruinvis als soort moet monitoren in haar eigen stuk begrensde Noordzee en vervolgens haar eigen bruinviscijfers moet presenteren. En de Nederlandse kaartjes laten ook zien dat de bruinvissen steeds zuidelijker zijn komen te zwemmen. Het totale aantal bruinvissen in de gehele Noordzee is volgens onderzoekers min of meer hetzelfde gebleven en ligt voor de gehele Noordzee rond de 345.000 dieren (laatste telling 2016). Dus het aantal bruinvissen neemt niet af of toe, maar de dieren verplaatsen zich steeds verder zuidwaarts.

Daarom pleiten we ervoor om, naast de landelijke trends, vooral ook Noordzee breed naar de bruinvis als soort te kijken. En deze als soort in één leefgebied te monitoren met input van alle landen waaraan de Noordzee grenst en waarin bruinvissen voorkomen.

Daarnaast lijkt het interessant om er achter te komen waardoor de verschillen tussen de Noordzeelanden optreden? Waarom trekken bruinvissen weg uit het Duitse deel? En waarom trekken de bruinvissen zuidelijker en komen er steeds meer bruinvissen in het Nederlandse deel? Zo aantrekkelijk is de Nederlandse Noordzee ook niet voor de bruinvis. Denk hierbij aan de aanleg windparken, toename scheepvaart, vervuiling en de al decennialange overbevissing.