Sinds 2009 worden door vrijwilligers van Stichting Rugvin foto’s van bruinvissen in het Nationaal Park Oosterschelde gemaakt en verzameld. Deze foto’s gebruiken we voor foto-identificatie, een techniek waarbij aan de hand van foto’s van unieke kenmerken individuen kunnen worden herkend. Het kunnen herkennen van individuen kan veel waardevolle informatie opleveren.
Foto IDentificatie
Dit kan zeker als je dieren over een langere periode vaker kan identificeren. Foto-identificatie wordt al tientallen jaren toegepast bij onderzoek naar walvissen en dolfijnen, maar nog niet zo vaak bij bruinvissen. Er werd voorheen namelijk gedacht dat het niet haalbaar was om deze techniek bij bruinvissen toe te passen. Met deze techniek proberen we vragen over de bruinvissen in de Oosterschelde te beantwoorden. Want hoeveel bruinvissen zijn er eigenlijk in de Oosterschelde? Blijven ze daar gedurende langere tijd? Hoe gebruiken ze het gebied? Hoe gedragen ze zich sociaal? Hoe oud worden ze? Hoe vaak krijgen vrouwtjes een kalf? Allemaal vragen waarbij foto-identificatie kan helpen om het antwoord te vinden.
Herkenning individuele dieren
Voor het herkennen van bruinvissen gebruiken we meerdere kenmerken. Zo heeft elke bruinvis een uniek pigmentpatroon op de zijkant van het lichaam, vooral waar het lichtere deel overgaat naar het donkere deel. Daarnaast zit er variatie in de vorm van de rugvin. Ook kunnen op zowel de rugvin als de rug daar achter soms inkepingen zitten. Regelmatig kunnen we ook gebruik maken van littekens. Veel bruinvissen in de Oosterschelde hebben namelijk littekens, variërend van een klein krasje tot flinke verwondingen die geheeld zijn. Hoewel het pigmentpatroon en de rugvinvorm blijvende kenmerken zijn, kunnen inkepingen en littekens later ontstaan. Ook kunnen littekens na verloop van tijd iets vervagen.
Sinds 2015 is het foto-identificatieproject geïntensiveerd en omgezet naar een structureel programma. Elk voorjaar-najaar gaat een team van vrijwilligers en studenten met regelmaat (afhankelijk van de wind) het water van de Oosterschelde op om identificatiefoto’s te maken.
In 2015 werd hiervoor een kleine boot aangeschaft, ‘het Zeevarken’. Daarmee werd in de zomer van 2015 en 2016 vooral het gebied tussen Burghsluis en Zierikzee bezocht. In 2017 werd overgestapt naar een iets grotere boot die de naam ‘het Zeevarken II’ kreeg. Sindsdien vertrekken we vanuit de haven van Kats, een vrij centrale locatie langs de zuidkant van de Oosterschelde. Daar vandaan kunnen we alle richtingen uit, op zoek naar bruinvissen.
Over de jaren heen hebben we veel foto’s gemaakt. Al deze
foto’s worden per individu verwerkt in onze interne fotodatabase die uit duizenden foto’s bestaat. Uit de verzamelde gegevens valt te concluderen dat veel dieren al meerdere jaren in de Oosterschelde worden waargenomen. En hoewel we sommige individuen vaak meerdere keren in een bepaald gebied tegenkomen, zijn er ook individuen die we op verschillende plaatsen en aan beide kanten van de Zeelandbrug hebben gezien.
De foto-identificatieonderzoek van Stichting Rugvin heeft geresulteerd in onderstaande artikelen en posters:
- W.J. Strietman 2012. Photo-identification of harbour porpoises in the Oosterschelde estuary, the Netherlands. Poster gepresenteerd op het 26e congres van de European Cetacean Society, Galway, 26-28 Maart 2012.
- S. Bakkers, N.A.M. Tuhuteru, W.J. Strietman & F. Zanderink 2016. Harbour porpoise photo-ID in the Eastern Scheldt, the Netherlands. Poster gepresenteerd op het 30e congres van de European Cetacean Society, Madeira, 14-16 Maart 2016.
- A.E. Podt & F. Zanderink 2018. Wie is wie in de Oosterschelde? Foto-identificatieonderzoek naar bruinvissen. Artikel gepubliceerd in Zoogdier 29 (2): 9-11
Catalogus
In januari 2019 is de allereerste foto-identificatiecatalogus van bruivnissen i nde Oosterschelde verschenen. Deze heeft in maart 2020 een update gekregen. In de catalogus (22 MB) staan bruinvissen die van 2015 t/m 2019 minimaal één keer in de Oosterschelde zijn waargenomen en gefotografeerd. Momenteel zijn we als Foto ID team bezig met de invoering van de foto’s en waarnemingen van 2020-2023.
Citizen Science
Naast onze eigen gemaakte foto’s kunnen extern aangeleverde foto’s ook zeer waardevol voor ons zijn. Heb jij zelf foto’s gemaakt van bruinvissen in de Oosterschelde, stuur ze dan gerust met vermelding van datum en locatie naar email hidden; JavaScript is required. Misschien kun jij de bruinvissen op jouw foto’s zelf al terugvinden in de catalogus.
Je kunt jouw waarneming ook aan ons doorgeven via dit Bruinvis Foto ID formulier Citizen Science
Wil je op de hoogte blijven van het foto-identificatie project, houd dan ook onze Instagram en Facebook in de gaten!
Het foto-identificatieproject is van 2015 t/m juni 2020 financieel mede mogelijk gemaakt door het Wereld Natuur Fonds Nederland. Van juli 2020 tot mei 2021 hebben we in samenwerking met Burgers’ Zoo via het natuurbeschermingsfonds van European Union of Aquarium Curators (EUAC) financiering voor ons onderzoek.
Financiële steun
Sinds de start van ons foto identificatie programma zijn we door diverse partijen financieel ondersteunend. Voor het jaar 2023 worden we gesteund door het Nationaal Park Oosterschelde en vormen zij een belangrijke cofinancier van de uitvoering van het project/programma. Heel veel dank.
Wij zijn niet altijd zeker van fianciel steun. Wil u ons ook helpen met een fijn bedrag, klik dan op de volgende link.
